ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಪದ್ದತಿ ಪ್ರಬಂಧ | Essay on Reservation System in India in Kannada

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಪದ್ದತಿ ಪ್ರಬಂಧ Essay on Reservation System in India Bharathadha Meesalathi Paddhathi Prabandha in Kannada

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಪದ್ದತಿ ಪ್ರಬಂಧ

ಈ ಲೇಖನಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಪದ್ದತಿ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಮ್ಮ post ನಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಪೀಠಿಕೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಉಗಮಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಮೀಸಲಾತಿ ಎಂಬುದು ಸಮಾಜದ ಕೆಲವೊಂದು ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗ, ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಲು ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಪಡೆಯಲು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸಮಾಜದ ಕೆಲವೊಂದು ವರ್ಗಗಳು ಜಾತಿಯ ಗುರುತಿನಿಂದಾಗಿ ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳ ಮೂಲಕ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನಲೆ

1882 ರಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಂ ಹಂಟರ್‌ ಮತ್ತು ಜ್ಯೋತಿರಾವ್‌ ಪುಲೆ ಮೂಲತಃ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಂದು ಇರುವ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅದರ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ 1933 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಪ್ರಧಾನಿ ರಾಮ್ಸೆ ಮ್ಯಾಕ್ ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಅವರು ಕೋಮುವಾದಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿದಾಗ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ಯದ ನಂತರ, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಸಿ ಮತ್ತು ಎಸ್.‌ಟಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಮಂಡಲ್‌ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸ್ಸುಗಳ ಮೇರೆಗೆ 1991 ರಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಒಬಿಸಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ಮಂಡಲ್‌ ಆಯೋಗ

ಸಂವಿಧಾನದ 340 ನೇ ವಿಧಿಯಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು 1974 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ ನಲ್ಲಿ ಬಿ.ಪಿ.ಮಂಡಲ್‌ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗ ಆಯೋಗವನ್ನು ನೇಮಿಸಿದರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳನ್ನುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಮತ್ತು ಆ ವರ್ಗಗಳ ಪ್ರಗತಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಲು ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಶೇ 52 ರಷ್ಟು ಒಬಿಸಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಶೇ 27 ರಷ್ಟು ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡಬೇಕು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿತು. ಮಂಡಲ್‌ ಆಯೋಗ್‌ 3743 ಜಾತಿಗಳ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಪಟ್ಟಿ. 2108 ಜಾತಿಗಳ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ.

1992 ರ ಇಂದ್ರ ಸಾಹ್ನಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಶೇ 27 ರಷ್ಟು ಕೋಟಾವನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದು, ಉನ್ನತ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಶೇ 10 ರಷ್ಟು ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಿರುವ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು. ಸಂಯೋಜಿತ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ 50 ರಷ್ಟು ಮೀರಬಾರದು ಎಂಬ ತತ್ವವನ್ನು ಇದೇ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದಿದೆ. 2019 ರ 103 ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದವರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 10 ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ಭಾಗ 16 ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಎಸ್ ಸಿ ಹಾಗೂ ಎಸ್‌ ಟಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಂವಿಧಾನದ 15(4) ಮತ್ತು 16(4) ನೇ ವಿಧಿಯು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಎಸ್‌ ಸಿ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ ಟಿ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಆರ್ಟಿಕಲ್‌ 330 ಮತ್ತು 332 ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ ಸಿ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ ಟಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಆರ್ಟಿಕಲ್‌ 233 ಟಿ ಪ್ರತಿ ಪುರಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ ಸಿ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ ಟಿಗಳಿಗೆ ಸೀಟು ಕಾಯ್ದಿರಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೀಸಲಾತಿಯ ವಿರುದ್ದ ವಾದ

ರಾಜ್ಯ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮೀಸಲಾತಿ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಹಿತಕರವಾದ ವಾತಾವರಣ ಸೃಷ್ಟಿಮಾಡಿದೆ. ಜಾತಿಯನ್ನು ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸುವುದು ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯ ಉದ್ದೇಶವಲ್ಲ ಆದರೆ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಮೀಸಲಾತಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮೀಸಲಾತಿ ಸ್ವಾಭಿಮಾನವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮೀಸಲಾತಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಗತಿಪರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿರುವ ಅರ್ಹತೆಯ ದೊಡ್ಡ ಶತ್ರು. ವರ್ಗ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಆದಿ ಸ್ವರೂಪದ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಕುಚಿತ ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಾಧನವಾಗಿ ಇದು ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅನೇಕ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯ ಬಡವರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹತಾಶೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಮೀಸಲಾತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬೇಡಿಕೆಯ ಹಿಂದಿನ ಕಾರಣ

ಕೆಟ್ಟ ಆಲೋಚನೆಯಿಲ್ಲದ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ನೀತಿಗಳ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಹರಿಯಾಣ, ಗುಜರಾತ್‌ ಮತ್ತು ಮಾಹಾರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರು ಮೂರು ವಿಷಯಗಳು ಜನರನ್ನು ಚಿಂತೆ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿವೆ. ತೀವ್ರ ಕೃಷಿ ತೊಂದರೆ, ಉದ್ಯೋಗ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಿಶ್ಚಲತೆ, ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಪಥದಲ್ಲಿ ವಿರೂಪಗಳು. ಮೇಲ್ಜಾತಿಯವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಮೀಸಲಾತಿ ಬೇಡಿಕೆಗಳು, ಸವಲತ್ತು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಯ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ಎಂದು ಕೂಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಂತಹ ಸಮಾನ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯದ ಕಾರಣ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನಾನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ಮೀಸಲಾತಿ ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿದೆ, ಅದು ಸಮಾಜದ ದೀನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಮೀಸಲಾತಿಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮೀಸಲಾತಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದ ಜಾತಿಗಳ ವಿರುದ್ದ ದ್ವೇಷ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ನಾವೇಕೆ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಚಿಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಕುಳಿತರೆ ದೇಶವೇ ನಿಶ್ಚಲವಾಗುತ್ತದೆ. ದೀನದಲಿತರಿಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬಹುದು.

FAQ

ಇತರೆ ವಿಷಯಗಳು :

ಅಂತರಾಜ್ಯ ಜಲವಿವಾದಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಬಂಧ

ವಿಶ್ವ ಭೂ ದಿನದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಬಂಧ